Ô nhiễm không khí - Hệ lụy khó lường

Ô nhiễm không khí không chỉ gây ra nhiều bệnh về đường hô hấp mà còn kéo giảm tuổi thọ những người sống trong môi trường này.

Phương tiện di chuyển trong sương mù ở New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: AP

Viện Chính sách Năng lượng (EPIC) của Đại học Chicago cho biết, tình trạng ô nhiễm không khí gia tăng có thể làm giảm hơn 5 năm tuổi thọ của mỗi người dân ở Nam Á, một trong những khu vực ô nhiễm nhất thế giới.

Theo đó, khu vực Nam Á bao gồm các quốc gia ô nhiễm nhất thế giới như: Bangladesh, Ấn Độ, Nepal và Pakistan… chiếm hơn 50% tổng số năm sống bị giảm đi do ô nhiễm trên toàn cầu. Báo cáo trên nhấn mạnh gánh nặng ngày càng tăng của không khí độc hại đối với sức khỏe con người.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm không khí như: công nghiệp hóa nhanh chóng và dân số tăng, khai thác tài nguyên khoáng sản quá mức, tỷ lệ rừng bị tàn phá nặng nề, nhiệt độ toàn cầu tăng lên… đã góp phần làm giảm chất lượng không khí ở nhiều quốc gia, khu vực. Trong đó, khu vực Nam Á, nơi mức độ ô nhiễm dạng hạt hiện cao hơn 50% so với đầu thế kỷ và đang làm lu mờ những nguy hiểm do các mối đe dọa sức khỏe lớn hơn gây ra.

Theo nghiên cứu, sử dụng dữ liệu vệ tinh để tính toán tác động của việc gia tăng hạt siêu mịn trong không khí, người dân ở Bangladesh, quốc gia ô nhiễm nhất thế giới, có thể mất trung bình 6,8 năm tuổi thọ mỗi người, so với 3,6 tháng ở Mỹ.

Báo cáo cho biết, Ấn Độ chịu trách nhiệm cho khoảng 59% mức độ ô nhiễm không khí gia tăng trên thế giới kể từ năm 2013 và không khí độc hại có nguy cơ rút ngắn cuộc sống hơn nữa ở một số khu vực ô nhiễm hơn của nước này. Tại thủ đô New Delhi đông dân, siêu thành phố ô nhiễm nhất thế giới, tuổi thọ trung bình đã giảm hơn 10 năm. Ngược lại, việc giảm mức độ các hạt bụi mịn trong không khí gây hại cho phổi, được gọi là PM2.5, xuống mức được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị có thể giúp tăng tuổi thọ trung bình thêm 2,3 năm đối với mỗi người, hoặc tổng cộng 17,8 tỉ năm sống cho toàn bộ người dân Ấn Độ.

Không chỉ các quốc gia Nam Á bị ô nhiễm không khí nặng nề, nhiều nước ở châu Âu cũng không tránh khỏi hiện trạng này.

Hồi tháng 4-2023, một nghiên cứu ở hơn 30 quốc gia, bao gồm cả 27 quốc gia nước thành viên Liên minh châu Âu (EU), bất chấp những cải thiện gần đây, “mức độ ô nhiễm không khí ở nhiều nước châu Âu vẫn cao hơn ngưỡng khuyến cáo của WHO, đặc biệt là ở khu vực Trung Đông châu Âu và Italia. Ô nhiễm không khí đã gây ra hơn 1.200 ca tử vong sớm mỗi năm ở những người dưới 18 tuổi trên khắp châu Âu và làm tăng nguy cơ mắc bệnh mãn tính sau này.

Báo cáo không đề cập đến các quốc gia công nghiệp lớn như Nga, Ukraine và Anh. Điều này cho thấy, tổng số người tử vong do ô nhiễm không khí ở lục địa này có thể còn cao hơn.

Theo đại diện Khu vực kinh tế châu Âu (EEA), đáng quan ngại là Iceland, Liechtenstein, Na Uy, Thụy Sĩ và Thổ Nhĩ Kỳ… đã có 238.000 người chết sớm vì ô nhiễm không khí  được công bố vào tháng 11-2022.  EEA kêu gọi các nhà chức trách tập trung vào việc cải thiện chất lượng không khí xung quanh các trường học và nhà trẻ, cũng như các cơ sở thể thao và trung tâm giao thông công cộng, từng bước hướng đến giảm dần ô nhiễm không khí. 

Tuy nhiên để cải thiện được chất lượng không khí, các quốc gia liên quan cần có sự hợp tác chặt chẽ và quyết tâm cao thì mới giải quyết được bài toán ô nhiễm không khí này.

HN tổng hợp