Nguy cơ xung đột lan rộng ở Trung Đông

Lực lượng Houthi ở Yemen tuyên bố sẽ trừng phạt hoặc trả đũa sau các cuộc không kích của lực lượng liên quân Mỹ - Anh nhằm các địa điểm của Houthi ở Yemen.

Ngọn lửa được nhìn thấy sau cuộc không kích của Mỹ và Anh gần Sanaa ở Yemen, ngày 12-1. Ảnh: Tân Hoa Xã

Nhiều quốc gia Trung Đông đã được đặt trong tình trạng cảnh giác cao về nguy cơ xung đột lan rộng. Các nước nhìn chung đều bày tỏ quan ngại bởi vụ việc trên đã đánh dấu lần đầu tiên liên quân do Mỹ và Anh đứng đầu chủ động tiến hành tấn công vào các mục tiêu của Houthi và các mục tiêu này ngay trong lãnh thổ của Yemen. Hiện vẫn còn những tranh cãi xem liệu các cuộc không kích liệu có đủ cơ sở pháp lý theo luật quốc tế hay không.

Tuy nhiên, có một điều không phải bàn cãi, đó là những cuộc không kích đã chính thức đưa Mỹ hay Anh trở thành một bên trực tiếp tham gia vào các điểm nóng tại Trung Đông hiện nay. Các điểm nóng tại Trung Đông trong những ngày qua đã không ngừng leo thang. Và dễ dàng thấy rằng có thêm một nhân tố tham gia vào những căng thẳng, đối đầu hiện nay đồng nghĩa với việc xuất hiện thêm một nguy cơ; nếu không phải chủ động kích thích xung đột thì cũng sẽ là những mục tiêu tiềm tàng mới cho các cuộc tấn công, từ đó châm ngòi thêm cho những vòng xoáy đối đầu.

Chiến dịch vừa được lực lượng liên quân Anh và Mỹ tiến hành trong ngày 12-1 sẽ chỉ thực hiện một lần mà thôi. Tuy nhiên, liệu điều đó có đồng nghĩa với việc căng thẳng sẽ được “gói ghém” tại đây hay không?

Lực lượng Houthi đã thề sẽ không ngồi yên trước các chiến dịch không kích và phải trả đũa cho được. Ai cũng thấy rằng lực lượng Houthi sẽ hầu như không thể bị loại bỏ khỏi Trung Đông. Vậy để Biển Đỏ hay Trung Đông “lặng sóng”, không có cách nào khác là các bên phải đạt được một thỏa thuận.

Trong một dấu hiệu leo thang hơn nữa, Iran vừa qua đã bắt giữ một tàu chở dầu thô của Iraq đang trên đường đến Thổ Nhĩ Kỳ. Vụ việc xảy ra gần eo biển Hormuz, giữa Oman và Iran vốn là một tuyến đường vận chuyển quan trọng khác đối với thương mại toàn cầu. Giá dầu đã tăng khoảng 3% với giá dầu thô Brent giao dịch trên 80 USD. Nhiều công ty vận tải biển trong những tuần gần đây đã chọn cách tránh khu vực Biển Đỏ do rủi ro ngày càng cao.

Điều đáng chú ý là Italia, Tây Ban Nha và Pháp không tham gia vào các cuộc không kích của Mỹ và Anh chống lại nhóm Houthi ở Yemen và không ký một tuyên bố mà 10 quốc gia đưa ra nhằm biện minh cho các cuộc tấn công.

Sự khác biệt trên đã bộc lộ chia rẽ ở phương Tây về cách đối phó với Houthi, lực lượng đã nhắm mục tiêu vào các tàu dân sự ở Biển Đỏ trong nhiều tuần qua. Máy bay chiến đấu, tàu và tàu ngầm của Mỹ và Anh đã tiến hành hàng chục cuộc không kích khắp Yemen trong đêm để trả đũa các cuộc tấn công liên tục của Houthi vào một trong những tuyến đường vận chuyển thương mại bận rộn nhất thế giới.

Người phát ngôn của Liên Hiệp Quốc cho biết cơ quan này “rất quan ngại” về tình trạng leo thang sau khi các máy bay chiến đấu, tàu và tàu ngầm của Mỹ và Anh tiến hành hàng chục cuộc không kích khắp Yemen trong đêm nhằm trả đũa lực lượng Huthi vì trong nhiều tháng qua đã tấn công vào tàu vận tải qua lại trên Biển Đỏ.

Người phát ngôn Liên Hiệp Quốc Stephane Dujarric nhấn mạnh: “Tổng thư ký nhấn mạnh sự cần thiết phải tránh những hành động có thể làm tình hình ở Yemen trở nên tồi tệ hơn. Ông kêu gọi thực hiện mọi nỗ lực để đảm bảo rằng Yemen theo đuổi con đường hòa bình và không làm gián đoạn tiến trình nhằm chấm dứt xung đột ở Yemen. Như Tổng thư ký đã nói, mọi gián đoạn giao thông trên tuyến đường thủy ở Ấn Độ Dương, Biển Đỏ, hay kênh đào Suez có thể có tác động thảm khốc đến tình hình kinh tế toàn cầu và tác động vô cùng lớn đến tình hình nhân đạo”.

NGUYỄN TẤN tổng hợp