Ung thư biết sớm, trị lành

Thạc sĩ, bác sĩ Trần Đức Cảnh, Khoa nội soi, Bệnh viện K Hà Nội - một cơ sở y tế hàng đầu của nước ta, đưa ra thông điệp “Ung thư biết sớm, trị lành” nhấn mạnh vai trò quan trọng của tầm soát ung thư đường tiêu hóa để phát hiện bệnh sớm, tăng hiệu quả điều trị, kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân. Phóng viên Báo Hậu Giang có cuộc trao đổi cùng thạc sĩ, bác sĩ Trần Đức Cảnh.

Bệnh lý ung thư là một vấn đề sức khỏe nổi cộm trong cộng đồng, riêng đối với ung thư đường tiêu hóa có số mắc như thế nào, thưa bác sĩ ?

- Bệnh lý ung thư tỷ lệ tử vong đứng thứ 2 chỉ sau nhóm tim mạch, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa là một trong những nhóm bệnh ung thư có tỷ lệ mắc và tử vong cao nhất trong 10 nhóm bệnh ung thư. Trong 10 nhóm bệnh ung thư có 3 nhóm bệnh ung thư đường tiêu hóa là ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng. Tổng 3 nhóm bệnh này thì có số lượng bệnh nhân mắc ung thư là nhiều nhất so với tổng số tất cả các bệnh ung thư. Do vậy, ung thư đường tiêu hóa là một trong những vấn đề cần được chú trọng.

Phương pháp nội soi đã trở thành công cụ đắc lực có độ tin cậy cao để thực hiện tầm soát ung thư sớm ở đường tiêu hóa.

Bác sĩ có thể chia sẻ những triệu chứng sớm mà người dân cần chú ý để quan tâm tầm soát ung thư đường tiêu hóa ?

- Giai đoạn sớm khối u còn rất nhỏ chỉ là những biến đổi rất tinh tế trên bề mặt, chưa gây những rối loạn về mặt chức năng, chưa gây tắc ruột, chưa gây xuất huyết nên hầu như chưa có triệu chứng gì. Khi ở giai đoạn muộn bệnh nhân sẽ có triệu chứng rõ ràng hơn, như đau bụng, buồn nôn, nôn, gầy sút cân, có hạch, đi ngoài ra phân đen hoặc xuất huyết. Ở giai đoạn sớm, người dân có thể chú ý đến những dấu hiệu báo động, ví dụ như tình trạng đau bụng kéo dài trong 2 tuần, rối loạn tiêu hóa kéo dài mà không tự khỏi, hoặc tình trạng gầy sút cân không rõ nguyên nhân, sốt không rõ nguyên nhân thì chúng ta nên quan tâm tầm soát ung thư ngay.

Việc tầm soát ung thư nhằm mong muốn phát hiện sớm ung thư cho những người có yếu tố nguy cơ cao. Những hướng dẫn trên thế giới khuyên rằng những người không có triệu chứng gì thì cũng nên đi tầm soát ung thư đường tiêu hóa từ năm 40 tuổi, với tần suất tối thiểu 2 năm tầm soát một lần. Còn đối với người có nguy cơ cao hơn, ví dụ, như người có chung huyết thống có bố mẹ, anh, chị em bị những bệnh lý về ung thư đường tiêu hóa, những bệnh lý đột biến di truyền mà làm tăng nguy cơ xuất hiện những tổn thương đường tiêu hóa thì những người này nên đi tầm soát từ khi trên 20 tuổi.

Việc khám, tầm soát ung thư sớm có ý nghĩa như thế nào đối với việc điều trị, thưa bác sĩ ?

- Về điều trị ung thư có rất là nhiều yếu tố ảnh hưởng đến điều trị ung thư. Một là vị trí, cơ quan bị bệnh ung thư. Ví dụ, ung thư phổi sẽ tiên lượng khác, ung thư đường tiêu hóa sẽ tiên lượng khác và ung thư tuyến giáp sẽ tiên lượng rất khác. Ung thư tuyến giáp tiên lượng rất tốt, có tỷ lệ điều trị khỏi lên đến 95%. Nhưng ung thư đường tiêu hóa nếu phát hiện muộn thì tỷ lệ điều trị khỏi giảm xuống rất nhiều. Giai đoạn bệnh lúc ta phát hiện bệnh đóng vai trò quyết định trong phương pháp điều trị, tiên lượng khoảng thời gian sống thêm của bệnh nhân. Giai đoạn bệnh phát hiện càng muộn thì thời gian sống thêm của bệnh nhân càng thấp.

Ở nước ta tỷ lệ phát hiện sớm tương đối thấp, phần lớn trên 60-70% bệnh nhân mắc ung thư được phát hiện ở giai đoạn tiến triển, có nghĩa là giai đoạn này tiên lượng thời gian sống thêm của bệnh nhân giảm đi rất nhiều. Trung bình khoảng thời gian sống thêm sau 5 năm của bệnh nhân ung thư đường tiêu hóa ở nước ta chỉ dao động từ 20-30% mà thôi. Do vậy, việc phát hiện bệnh sớm có vai trò rất là quan trọng, có câu nói nôm na “ung thư biết sớm trị lành”, điều này có nghĩa là phát hiện càng sớm tỷ lệ điều trị khỏi càng cao, phát hiện sớm tỷ lệ điều trị khỏi có thể đạt trên 95% đối với nhóm bệnh nhân ung thư đường tiêu hóa.

Bác sĩ có thể chia sẻ về sự tiến bộ của y khoa trong chẩn đoán và điều trị ung thư đường tiêu hóa hiện nay ?

- Về chẩn đoán điều trị ung thư đường tiêu hóa hiện nay rất tiến bộ, trước đây khi nói đến ung thư thì bệnh nhân phải mổ, phải điều trị hóa chất, phải điều trị tia xạ, nhưng với tiến bộ bây giờ khi mà ung thư được phát hiện sớm bệnh nhân sẽ được thực hiện các can thiệp tối thiểu, can thiệp nội soi không cần phải mổ, không cần phẫu thuật cắt đoạn ống tiêu hóa mà chúng ta bảo tồn nguyên vẹn ống tiêu hóa qua can thiệp nội soi. Bệnh nhân không phải trải qua cuộc mổ gì cả, nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm gánh nặng y tế, kinh tế.

Hiện nay, nội soi hay những phương pháp chẩn đoán khác hầu như thực hiện được ở nhiều bệnh viện. Vì vậy, cần tăng cường tuyên truyền người dân hiểu và nên có một thói quen, có ý thức đi khám tầm soát bệnh hàng năm để phát hiện sớm bệnh ung thư đường tiêu hóa nói riêng và các bệnh khác nếu có mắc phải và được điều trị sớm, hiệu quả điều trị sẽ cao hơn. 

Xin cảm ơn bác sĩ !

HỒNG DIỄM thực hiện