Thấy gì qua các vụ khiếu nại trong thi hành án dân sự ?

Luật Thi hành án dân sự quy định quyền khiếu nại về thi hành án. Quá trình áp dụng, trong thực tế có nhiều trường hợp đương sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan khiếu nại, trì hoãn kéo dài thời gian làm chậm tiến độ thi hành án.

Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự huyện Châu Thành giải quyết đơn khiếu nại.

Tại điểm b khoản 1 Điều 145 Luật Thi hành án dân sự quy định người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại có các quyền: Tạm dừng việc thực hiện quyết định, hành vi bị khiếu nại hoặc yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự tạm ngừng việc thi hành án trong thời hạn giải quyết khiếu nại theo quy định của luật này, nếu xét thấy việc thi hành án sẽ ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự hoặc ảnh hưởng đến việc giải quyết khiếu nại… Với quy định này, đương sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan thường lợi dụng quyền khiếu nại trong thi hành án để trì hoãn, kéo dài thời gian thi hành án. Trường hợp, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Vị Thủy ra quyết định thi hành án cho ngân hàng, buộc ông Đ.N.T. và bà N.C.L., ở Vị Thủy trả tổng số tiền trên 200 triệu đồng và lãi do chậm trả (để thi hành bản án của tòa án). Thực tế, ông R.Y (cha bà L.) đã tự ý làm thủ tục tặng cho quyền sử dụng đất cho bà L. và bà L. đã thế chấp quyền sử dụng đất cho ngân hàng. Do hợp đồng tặng cho đã vi phạm về nội dung và thủ tục vì đây là phần đất được cấp cho hộ ông R.Y nên tòa án tuyên hủy hợp đồng tặng cho quyền sử dụng đất giữa ông R.Y và bà L. Trên cơ sở đó UBND huyện Vị Thủy đã có quyết định thu hồi về việc hủy giấy CNQSDĐ, để đảm bảo quyền sử dụng đất cho các thành viên hộ. Do đó, chấp hành viên ra thông báo về việc phân chia tài sản chung trong hộ ông R.Y để làm cơ sở cho việc thi hành án là đúng quy định. Tuy nhiên, bà P.T.T. (vợ ông R.Y) không đồng ý, khiếu nại yêu cầu Chi cục Thi hành án dân sự huyện Vi Thủy hủy thông báo trên. Vụ việc kéo dài từ năm 2014 đến nay chưa thi hành án được. Ông Trần Văn Hưng, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự huyện Vị Thủy, cho biết: “Cơ quan đã làm đúng các thủ tục, trình tự trong quá trình thi hành án. Đương sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan vẫn biết việc khiếu nại không có cơ sở nhưng họ vẫn khiếu nại, chậm việc thi hành án”.

Tại điểm b, khoản 2 Điều 47 Luật Thi hành án dân sự quy định: Số tiền thi hành án thu theo quyết định cưỡng chế thi hành án được thanh toán cho những người được thi hành án tính đến thời điểm có quyết định cưỡng chế đó; số tiền còn lại được thanh toán cho những người được thi hành án theo các quyết định thi hành án khác tính đến thời điểm thanh toán. Với quy định này, cơ quan thi hành án làm đúng trình tự thủ tục nhưng vẫn bị đương sự khiếu nại, gây khó cho cơ quan thi hành án. Điển hình, theo yêu cầu của 7 người được thi hành án, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Vị Thủy ra quyết định thi hành án buộc bà L.T.H. và ông T.T.Đ., ở xã Vị Bình, huyện Vị Thủy thi hành 7 bản án, quyết định của Tòa án nhân dân huyện Vị Thủy với tổng số tiền trên 1,2 tỉ đồng. Ngoài ra bà H., ông Đ. còn phải nộp các khoản án phí và trả ngân hàng với số tiền trên 500 triệu đồng. Do bà H., ông Đ. không tự nguyện nên chấp hành viên ra quyết định cưỡng chế và lập thủ tục kê biên nhà và đất của đương sự, định giá là trên 1,3 tỉ đồng để bán đấu giá thi hành án. Sau khi kê biên thì mới có 2 đơn của bà T. và bà M. yêu cầu thi hành án buộc bà H., ông Đ. trả số tiền trên 500 triệu đồng (theo bản án, quyết định của tòa án). Cơ quan thi hành án ra quyết định thi hành án. Sau 3 lần giảm giá đã bán đấu giá thành với giá trên 1,1 tỉ đồng, chấp hành viên đã lập thủ tục giao tài sản bán đấu giá xong và tiến hành thanh toán theo quy định, số tiền còn lại trên 500 triệu đồng, không đủ để thanh toán cho tất cả những người được thi hành án nên chia tỷ lệ cho 7 người có đơn yêu cầu thi hành án theo quyết định cưỡng chế với tỷ lệ là 45,35%. Do bà M. và bà T. có đơn yêu cầu thi hành án sau khi có quyết định cưỡng chế, căn cứ theo quy định của điểm b, khoản 2, Điều 47 Luật THADS thì không được chia tỷ lệ khi thanh toán tiền bán tài sản. Vì vậy, bà M. và bà T. khiếu nại yêu cầu được chia tỷ lệ số tiền trên 500 đồng. Việc khiếu nại này không có cơ sở nhưng đương sự vẫn khiếu nại.

Theo Luật Thi hành án dân sự quy định thời hạn tự nguyện thi hành án là 10 ngày, kể từ ngày người phải thi hành án nhận được quyết định thi hành án hoặc được thông báo hợp lệ quyết định thi hành án. Nếu hết thời hạn trên, người phải thi hành án có điều kiện thi hành án mà không tự nguyện thi hành án thì bị cưỡng chế. Trong quá trình thực hiện, chấp hành viên tiến hành kê biên, cưỡng chế để thi hành án bản, quyết định của tòa án thì đương sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan khiếu nại. Trường hợp của ông P.V.C., ở huyện Châu Thành là người phải thi hành án cho ông S. với số tiền trên 150 triệu đồng. Do ông C. có điều kiện thi hành án nhưng không tự nguyện nên chấp hành viên tiến hành các thủ tục kê biên cưỡng chế tài sản (chiếc xe) theo quy định. Sau đó, chấp hành viên nhiều lần thông báo ông C. thỏa thuận với người được thi hành án về giá tài sản kê biên hoặc về tổ chức thẩm định giá nhưng ông C. vẫn vắng mặt không có lý do. Do đó, Chi cục Thi hành án dân sự huyện Châu Thành ký hợp đồng với Công ty Thẩm định giá Tây Nam Bộ để thẩm định giá tài sản kê biên theo quy định pháp luật. Sau đó, bà H. người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong tài sản trên làm đơn khiếu nại cho rằng định giá tài sản trên quá thấp. Chi cục Thi hành án dân sự huyện Châu Thành thụ lý đơn và tống đạt hợp lệ cho bà H. thông báo thụ lý và giấy mời giải quyết việc khiếu nại của bà theo quy định. Do đó, quyết định của tòa án có hiệu lực từ năm 2015 đến nay chưa thi hành được. Ông Trương Hùng Cường, Chi cục trưởng Chi cục Thi hành án dân sự huyện Châu Thành, nói: “Thông thường người khiếu nại nhằm trì hoãn việc thi hành án. Có trường hợp người khiếu nại được mời giải quyết khiếu nại lần hai nhưng vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng, thể hiện thái độ xem thường pháp luật, mục đích khiếu nại để kéo dài thời gian thi hành án”.

Trong quá trình tổ chức thi hành án cho thấy, nhiều đương sự có điều kiện thi hành án nhưng vẫn cố tình chây ỳ, không tự nguyện thi hành án. Lợi dụng quyền khiếu nại, thậm chí biết việc khiếu nại là không đúng, nhằm để trì hoãn việc thi hành án. Ông Trần Văn Hưng kiến nghị: “Đối với cơ quan lập pháp cần sửa đổi về thanh toán tiền theo điểm b, khoản 2 Điều 47 Luật Thi hành án dân sự theo hướng thanh toán tiền cho tất cả những người được thi hành án tính đến thời điểm thanh toán (không tính theo quyết định cưỡng chế kê biên) để tránh việc khiếu nại đối với chấp hành viên hay cơ quan thi hành án dân sự; Đối với tòa án nhân dân các cấp cần sớm xem xét thụ lý giải quyết việc xác định, phân chia, xử lý tài sản chung để thi hành án để tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong việc áp dụng pháp luật trong thi hành án dân sự”.

Bài, ảnh: PHI YẾN