Cẩn trọng chọn lựa sách giáo khoa

Năm học 2023-2024 tới, khối lớp 4, lớp 8 và lớp 11 sẽ học sách giáo khoa (SGK) mới. Vậy việc lựa chọn SGK mới được các trường thực hiện ra sao ?

Tìm hiểu kỹ, được so sánh các bản sách mẫu giúp cán bộ quản lý, giáo viên chọn sách chất lượng hơn.

Sớm hơn mọi năm

Cô Huỳnh Thị Thúy Kiều, giáo viên dạy tiếng Anh Trường Tiểu học Vĩnh Trung 2, huyện Vị Thủy, cho biết: “Năm nay, tỉnh triển khai giới thiệu, lựa chọn sách sớm hơn mọi năm, nhờ đó tôi có đủ thời gian tìm hiểu, nghiên cứu so sánh tính ưu việt của từng bộ sách để lựa chọn ra bộ sách phù hợp nhất cho học sinh mình”. Trường Tiểu học Vĩnh Trung 2 chỉ có 1 giáo viên dạy tiếng Anh từ lớp 1 đến lớp 5. Môn tiếng Anh dùng cho học sinh lớp 4 có đến 10 bộ sách từ các nhà xuất bản khác nhau được Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt, nên việc triển khai lựa chọn sách mới sớm rất có lợi, giáo viên đỡ cập rập khi vừa nghiên cứu chọn sách.

Mọi năm, việc chọn SGK mới thường gần cuối học kỳ II, thời gian lựa chọn ngắn, dẫn đến giáo viên lúng túng trong việc so sánh bộ sách nào ưu việt hơn khi năm học mới cận kề. Phần lớn giáo viên chỉ đọc trên bảng điện tử nên rất khó để nhận xét, đánh giá. Ông Nguyễn Văn Hiền, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo, cho biết: “Từ đầu học kỳ II (tháng 2), Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các nhà xuất bản tổ chức hội thảo giới thiệu sách, áp dụng linh hoạt cả 2 trực tiếp và trực tuyến để tất cả cán bộ quản lý, giáo viên đều tham gia lựa chọn thuận tiện, gửi các file bản mềm cho các nhà trường, giáo viên bộ môn tìm hiểu; giới thiệu các trang web, kênh youtube, nhà xuất bản xây dựng các clip giới thiệu sách cho giáo viên tham khảo thêm, mỗi trường đều có SGK bản mẫu bằng giấy sớm”.

Cầm trên tay từng quyển sách, kiểm tra chất liệu, màu sắc, hình ảnh và nhất là nội dung, cấu trúc của từng quyển nên việc lựa chọn SGK mới năm nay không quá áp lực, nhẹ nhàng hơn.   

Bà Bạch Thị Duy Liên, Hiệu trưởng Trường THCS Lê Quí Đôn, thành phố Vị Thanh, bộc bạch: “Nét mới năm nay là trường yêu cầu giáo viên có so sánh một số tiết dạy của các bộ sách, sắp xếp các mảng kiến thức để rút kinh nghiệm trong việc chọn ra bộ sách tốt nhất cho học sinh. Trường đã tổ chức đánh giá đề xuất lựa chọn và sử dụng SGK năm học 2023-2024 cho học sinh lớp 8, rà soát các loại hồ sơ, sắp xếp, lưu trữ đầy đủ theo quy định”.

Trường THPT phải nhờ THCS chọn sách ở 2 môn, vì sao ?

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã phê duyệt danh mục SGK lớp 4, lớp 8, lớp 11 được sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông bắt đầu từ năm học 2023-2024 với sách thuộc 3 bộ: “Chân trời sáng tạo”, “Kết nối tri thức với cuộc sống” và “Cánh diều”…

Ông Trần Hữu Hiệp, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Lê Hồng Phong, huyện Vị Thủy, chia sẻ: “Dựa trên những ưu điểm của từng môn học, minh bạch trong quá trình lựa chọn từ đề xuất của giáo viên bộ môn, trường đã lập danh sách đề xuất về sở, chúng tôi chọn các môn học cả 3 bộ sách đã được phê duyệt. Khó là trường không có giáo viên dạy các môn âm nhạc và mỹ thuật, hai môn học mới của cấp THPT nên phải nhờ giáo viên trường THCS thẩm định, nên bị động trong chọn lựa sách ở 2 môn này”.

Trong 3 khối lớp chọn SGK (lớp 4, lớp 8 và lớp 11), phân vân nhất là khối lớp 11. Thực trạng cấp THPT là không có giáo viên chuyên môn chọn 2 môn học âm nhạc và mỹ thuật, tuy đây là môn tự chọn nhưng học sinh vẫn có quyền chọn học. Trong 23 trường THPT, chỉ có 3 trường có cả 2 cấp học THCS và THPT là có giáo viên giảng dạy 2 môn mỹ thuật, âm nhạc. Đa phần các trường THPT phải... nhờ giáo viên đạt chuẩn ở các trường THCS lân cận chọn lựa.

Ngoài ra, SGK giá cao, “sạn” vẫn còn. Ông Trần Bá Cường, Phó Hiệu trưởng Trường THPT Tân Long, huyện Phụng Hiệp, cho biết: “Áp dụng Chương trình giáo dục phổ thông 2018, không còn một bộ sách dùng chung toàn quốc nên ít nhiều tôi thấy gây lãng phí sách. Mỗi trường tuy chọn cả 3 bộ SGK được phê duyệt nhưng ở mỗi môn học cụ thể có thể chọn lựa dạy ở các bộ sách riêng, dẫn đến học sinh khóa sau khó tái sử dụng nếu học khác trường, việc tìm và mua đủ môn học cho cả 3 bộ sách giáo khoa cũng khá vất vả cho phụ huynh”.

Theo chia sẻ của nhiều giáo viên, một số nội dung, thuật ngữ chưa đảm bảo tính liên thông giữa các môn học, còn bị lỗi về mặt từ ngữ, hình ảnh, một số môn nội dung vĩ mô, quá tầm so với lứa tuổi học sinh. Chẳng hạn như ở sách Giáo dục công dân lớp 11, liệu Luật Doanh nghiệp, thuế môn bài, thuế trực thu, thuế gián thu… có thật sự phù hợp với lứa tuổi học sinh? “Các nội dung cần thiết, phù hợp với học sinh THPT lại không có, hoặc rất ít như xây dựng văn hóa, đảm bảo an toàn giao thông, kỹ năng giao tiếp”, cô Trịnh Thị Ngọc Ngân, giáo viên dạy môn giáo dục công dân Trường THPT Cây Dương, huyện Phụng Hiệp, chia sẻ.

Năm học 2020-2021 đối với lớp 1 các trường tiểu học trong tỉnh chọn sử dụng cả 3 bộ SGK “Cánh diều”, “Kết nối tri thức với cuộc sống” và bộ sách “Chân trời sáng tạo”); năm học 2021-2022 đối với lớp 2 và lớp 6 (khối lớp 2 chọn duy nhất bộ “Chân trời sáng tạo”; lớp 6 chọn bộ “Chân trời sáng tạo” và “Kết nối tri thức”; năm học 2022-2023: Khối lớp 3 chọn bộ “Chân trời sáng tạo”, riêng 2 môn học bắt buộc mới là tin học sử dụng SGK của Nhà Xuất bản Đại học Vinh, môn tiếng Anh của Nhà Xuất bản Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, khối lớp 7 chọn bộ “Chân trời sáng tạo”, chỉ môn tin học sử dụng SGK của bộ sách “Kết nối tri thức với cuộc sống”; lớp 10 sử dụng cả 3 bộ sách.

Bài, ảnh: CAO OANH