EU đe dọa trừng phạt Belarus

Việc Belarus đồng ý để Nga triển khai vũ khí hạt nhân tại nước này đã làm cho EU phản đối gay gắt và đe dọa trừng phạt đối với nước này.

Tổng thống Putin tuyên bố triển khai vũ khí hạt nhân tại Belarus. Ảnh minh họa: RIA

Mới đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin cho biết, nước này sẽ triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật tại Belarus. Quyết định được đưa ra sau khi Anh tuyên bố sẽ chuyển vũ khí urani nghèo cho Ukraine, động thái mà ông Putin mô tả là dấu hiệu cho thấy “sự liều lĩnh tuyệt đối” của London.

Lý giải về động thái trên, ông Putin cho rằng việc triển khai này là để đáp ứng yêu cầu của Belarus. Trước đó, Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko đã nhiều lần nêu vấn đề triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Nga trên lãnh thổ nước này. Nhà lãnh đạo Nga khẳng định, động thái trên không vi phạm các thỏa thuận không phổ biến vũ khí hạt nhân, đồng thời viện dẫn việc Mỹ đã triển khai vũ khí hạt nhân của nước này tại lãnh thổ các nước đồng minh châu Âu từ rất lâu.

Ông Putin nhấn mạnh: “Không có điều gì bất thường trong quyết định này bởi Mỹ đã làm điều đó trong nhiều thập kỷ. Họ đã đặt vũ khí hạt nhân chiến thuật ở 6 quốc gia đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại châu Âu. Chúng tôi cũng sẽ làm điều tương tự. Tôi khẳng định rằng điều này sẽ không vi phạm nghĩa vụ quốc tế về không phổ biến vũ khí hạt nhân”.

Ông Putin cũng cho biết, Nga sẽ hoàn thành việc xây dựng cơ sở lưu trữ vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus trước ngày 1-7 và quá trình huấn luyện các đơn vị vận hành của Belarus sẽ diễn ra vào tháng 4-2023.

Theo các chuyên gia, vũ khí hạt nhân chiến thuật (còn được gọi là vũ khí hạt nhân phi chiến lược) là những đầu đạn hạt nhân cỡ nhỏ, có sức công phá thấp, được thiết kế để sử dụng trong các cuộc tấn công hạn chế trên chiến trường, thay vì phá hủy những thành phố lớn hoặc gây ra sự tàn phá trên diện rộng. Tuy nhiên, chúng vẫn cần được bảo quản tại những cơ sở đặc biệt, đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật cao, do rủi ro rất lớn.

Phản ứng trước tình huống trên, Ukraine đã lên tiếng kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc triệu tập cuộc họp khẩn sau khi Nga công bố kế hoạch triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Belarus. Ông Oleksiy Danilov, Cố vấn an ninh hàng đầu của Tổng thống Ukraine Zelensky cho rằng kế hoạch của ông Putin sẽ gây bất ổn và yêu cầu cộng đồng quốc tế thực hiện “các biện pháp quyết liệt” để ngăn Nga sử dụng vũ khí hạt nhân.

NATO đã chỉ trích quyết định của Tổng thống Putin là sai lầm, đồng thời cho rằng, các nước thành viên trong NATO luôn tôn trọng và thực hiện đầy đủ cam kết quốc tế, đồng thời hối thúc Nga phải tuân thủ và hành động một cách thiện chí.

Đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Josep Borrell cũng cảnh báo: “Việc Belarus cho phép Nga triển khai vũ khí hạt nhân sẽ khiến căng thẳng leo thang và đe dọa đến an ninh châu Âu. Do vậy EU sẵn sàng đáp trả bằng các biện pháp trừng phạt bổ sung”.

Belarus đã bị EU và Mỹ trừng phạt rộng rãi kể từ khi Nga bắt đầu hoạt động quân sự ở Ukraine vào tháng 2-2022. Brussels đã đưa hơn 20 quan chức Belarus vào danh sách đen, loại 5 ngân hàng của quốc gia này khỏi hệ thống SWIFT và áp đặt nhiều hạn chế thương mại.

Trước đó, EU đã cấm các chuyến bay của Belarus hoạt động trong không phận của khối và áp đặt 5 nhóm biện pháp trừng phạt riêng biệt sau khi Tổng thống Alexander Lukashenko giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2020, cuộc bầu cử mà EU cho là gian lận.

Giới quan sát nhận định, cho dù EU có mở rộng lệnh trừng phạt nhưng khó lòng ngăn cản được Nga và Belarus bắt tay triển khai vũ khí hạt nhân. Điều này đồng nghĩa với cuộc chiến giữa Nga và Ukraine (với sự hỗ trợ của Mỹ và phương Tây) càng thêm phức tạp khi xuất hiện vũ khí hủy diệt.

HN tổng hợp