Ấn Độ khó giải bài toán ô nhiễm không khí

Nằm trong tốp đầu những quốc gia bị ô nhiễm không khí nặng nhất thế giới, Ấn Độ đang phải đối mặt với những hệ lụy khó lường.

Bầu không khí bị bụi dày đặc như sương mù ở thủ đô New Delhi.

Tuần trước, hơn 20 triệu người của quốc gia hơn 1,4 tỉ dân này đã phải hít thở bầu không khí sương mù dày đặc và độc hại bao phủ khắp thủ đô New Delhi. Các trường tiểu học buộc phải đóng cửa, phương tiện bị hạn chế di chuyển trên đường và công trình xây dựng bị đình trệ trong bối cảnh New Delhi phủ một màu xám mù mịt, tầm nhìn rất thấp và khiến người dân phải hoảng loạn mua máy lọc không khí.

Đằng sau những cánh cửa đóng kín, chính quyền tiểu bang và các quan chức liên bang đã họp khẩn để tìm giải pháp làm sạch không khí - sau khi chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại đây vượt quá 500 (chất lượng không khí tốt nằm trong khoảng từ 0 đến 50, trong khi các phép đo trên 300 được coi là nguy hiểm) - một con số cao đến mức các chuyên gia cảnh báo rằng, nó có thể làm giảm tuổi thọ của người dân đi cả 1 thập kỷ. Đây là điều chưa từng xảy ra ở bất cứ đâu, ngay cả ở chính New Delhi.

Hàng năm, bầu trời ở New Delhi đều chuyển sang màu vàng ô nhiễm, khiến chính quyền phải nỗ lực giải quyết tình trạng. Hàng năm, vào khoảng thời gian này, các tiêu đề về chất lượng không khí tại Ấn Độ chiếm phần lớn diện tích trang đầu trên các mặt báo, cảnh báo quốc gia này về vấn nạn sương mù độc hại đang quay trở lại ngày một nguy hại.

Và mỗi năm, nhiều người lại phải thắc mắc về việc tại sao không có gì thay đổi. Jyoti Pande Lavakare, tác giả cuốn sách “Thở ở đây gây tổn hại cho sức khỏe của bạn: Chi phí của con người do ô nhiễm không khí” và đồng sáng lập tổ chức phi lợi nhuận Care for Air, nói: “Đó là một kẻ giết người vô hình. Và thật không may, không có đường hướng để giải quyết vấn đề này từ bất cứ bên nào. Không có ai xin lỗi và nói: Cả đất nước đang ô nhiễm và hãy khắc phục nó.

Các nguyên nhân chính dẫn đến ô nhiễm không khí là do đốt đồng vào mùa vụ,  đốt rác nhà máy, khí thải ôtô với số lượng lớn, công trình xây dựng, thói quen sinh hoạt của người dân...

 Ô nhiễm không khí từ lâu đã là một vấn đề gây nhức nhối tại Ấn Độ. Tình trạng này lại một lần nữa trở nên nóng trên các mặt báo, khi các thành phố lớn nước này luôn bị sương mù và khói bụi bao phủ. Và cứ mỗi lần như vậy, nhiều người lại đặt ra câu hỏi, sau những nỗ lực của chính quyền Ấn Độ, vì sao không có gì thay đổi?

Chất lượng không khí ở New Delhi thường xấu đi hằng năm trước mùa Đông, khi không khí lạnh giữ lại các chất gây ô nhiễm bắt nguồn từ các phương tiện giao thông, hoạt động sản xuất công nghiệp, bụi xây dựng và đốt rác thải nông nghiệp.

Ngoài ra, ý thức của người dân cũng là điều cần nói đến. Theo truyền thống, vào cuối năm sau mỗi vụ thu hoạch mùa Đông, hàng triệu nông dân Ấn Độ sẽ dọn sạch rơm rạ còn sót lại bằng cách đốt cháy các cánh đồng để chuẩn bị cho vụ lúa mì sắp tới. Nhiều người thậm chí còn xuống đường, đốt pháo ăn mừng lễ hội Diwali mà không gặp phải bất cứ sự phản đối nào từ chính quyền.

Ở cấp độ quốc gia, Ấn Độ đã triển khai Chương trình Không khí sạch vào năm 2019, sử dụng các chiến lược trên 24 tiểu bang và vùng lãnh thổ để giảm 40% bụi mịn vào năm 2025-2026. Các biện pháp này bao gồm đóng cửa các nhà máy điện chạy bằng than, thiết lập hệ thống giám sát không khí và cấm đốt rơm rạ nông nghiệp.

Theo dữ liệu của Chính phủ, một số thành phố của Ấn Độ đã thấy chất lượng không khí được cải thiện. Ngoài ra, chính phủ cũng đưa ra các giải pháp khác như tưới nước trên đường, phân chia giao thông chẵn lẻ, tạo mưa để cuốn trôi bụi mịn,… Tuy nhiên, các nhà khoa học cho biết vẫn chưa rõ những phương pháp này thực sự hiệu quả đến mức nào. Hay nói một cách khác, hiệu quả của triển khai Chương trình Không khí sạch ở Ấn Độ vẫn chưa đạt kết quả khả quan nào.

Giới quan sát cho rằng, Ấn Độ khó giải bài toán ô nhiễm không khí vì nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan. Để tìm được lời giải cho bài toán khó này đòi hỏi ý thức và sự đồng thuận của người dân. Đây là một quá trình dài không thể làm được trong tương lai gần.

HN tổng hợp