Cách phát hiện sớm trẻ bị viêm phổi

Viêm phổi là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ, là nguyên nhân gây tử vong cao nhất ở trẻ sơ sinh. Viêm phổi nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời trẻ có thể khỏe lại hoàn toàn nhưng nếu không được phát hiện và điều trị sớm thì trẻ có thể bị suy hô hấp dẫn đến tử vong. Dưới đây là một số triệu chứng viêm phổi mà các bậc phụ huynh cần biết.

1. Thở nhanh

Trong tất cả các dấu hiệu lâm sàng thì thở nhanh là dấu hiệu có giá trị chẩn đoán viêm phổi cao nhất. Tiêu chuẩn thở nhanh theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới là: hơn 60 lần trong một phút đối với trẻ dưới 2 tháng tuổi, hơn 50 lần một phút với trẻ 2 tháng đến 12 tháng tuổi và hơn 40 lần một phút với trẻ 1-5 tuổi.

Tuy nhiên, đếm nhịp thở cũng gặp khó khăn đối với một số trẻ nhỏ hay sợ, kích thích hoặc quấy khóc. Khi đó nhịp thở có thể tăng lên, vì vậy phải đếm khi trẻ nằm yên hoặc khi ngủ và phải đếm trong một phút. Đối với trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi nếu lần đếm thứ nhất nhịp thở 60 lần một phút trở lên thì cần phải đếm lần 2 vì ở tuổi này trẻ thường thở không đều. Nếu vẫn trên 60 lần một phút thì mới coi là thở nhanh.

Đây là triệu chứng hay gặp của viêm phổi ở trẻ 1-3 tuổi. Đối với trẻ trên 3 tuổi thì độ nhạy của dấu hiệu thở nhanh lại tương đối thấp. Với trẻ dưới 1 tuổi mà nhịp thở trên 70 lần một phút thì thường là triệu chứng của viêm phổi nặng.

2. Rút lõm lồng ngực

Rút lõm lồng ngực là biểu hiện của trẻ bị viêm phổi nặng. Để phát hiện, cha mẹ có thể nhìn vào phần dưới lồng ngực lõm vào khi trẻ hít vào. Đối với trẻ dưới 2 tháng tuổi, chỉ rút lõm lồng ngực nhẹ thì chưa có giá trị phân loại vì lồng ngực của trẻ còn mềm, khi thở bình thường hơi cũng có thể rút lõm. Trường hợp thấy rõ lõm sâu và dễ nhìn thấy, chắc chắn trẻ bị viêm phổi.

3. Một số dấu hiệu khác

Trẻ bị sốt cao và dai dẳng: Sốt cao thường do vi-rút và vi khuẩn gây ra. Một số trẻ bị sốt cao kèm theo co giật, mệt mỏi, mất nước, trẻ quấy khóc, bỏ bú, ngủ không sâu. Khi đang điều trị thuốc mà liên tục từ 3 ngày trở lên trẻ có biểu hiện sốt cao trên 390C thì nên đưa ngay đến bệnh viện để kiểm tra vì rất có thể trẻ đã bị viêm phổi.

Tím tái: Tím tái là biểu hiện cơ thể trẻ, có thể nhận biết triệu chứng ở mặt, chân, tay cho đến toàn thân có biểu hiện da nhợt nhạt và tím lại thì đó là dấu hiệu của rối loạn hô hấp. Trẻ có hiện tượng này có nghĩa là đang viêm phổi nặng, nếu không được phát hiện và đưa đi cấp cứu kịp thời rất dễ để lại biến chứng, thậm chí là tử vong.

Phản ứng mắt kém: Triệu chứng này có thể dễ nhận biết bằng cách thấy mắt bé không mở, tiếp xúc gần không có cảm giác. Lý do được đưa ra là bé bị viêm phổi nặng nên quá mệt, thường rơi vào trạng thái thần kinh u ám. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên chú ý tới các dấu hiệu như phập phồng cánh mũi, bú kém, thở rên,… của trẻ vì mỗi độ tuổi, thể trạng của bé có những biểu hiện bệnh viêm phổi nặng khác nhau.

Khò khè: Khò khè cũng hay gặp ở trẻ bị viêm phổi. Tuy nhiên, triệu chứng này cũng thường gặp ở trẻ bị hen, vậy nên cũng cần được bác sĩ thăm khám để chẩn đoán tình trạng bệnh của trẻ.

Nếu trẻ chỉ có các biểu hiện như ho, chảy mũi, thở bằng miệng, sốt không có các triệu chứng như thở nhanh, co rút lồng ngực, thở rít khi nằm yên thì nhiều khả năng trẻ bị ho do cảm thông thường. Trong trường hợp này không cần cho trẻ dùng kháng sinh mà chỉ cần điều trị triệu chứng, bệnh sẽ khỏi 1-2 tuần. Tuy nhiên, để an toàn cho trẻ vẫn nên được thăm khám kỹ càng, tránh những nhầm lẫn đáng tiếc rồi ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của trẻ.

BSCKII. LÊ VĂN CHÚC