Trung Quốc lúng túng trong thương chiến với Mỹ

Mặc dù tuyên bố “ăn miếng trả miếng” nhưng Trung Quốc đã thật sự lúng túng trong cuộc chiến thương mại với Mỹ. 

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề Hội nghị thượng đỉnh G7 ở Nhật Bản cuối tháng 6-2019. Ảnh: AFP

Mới đây, Mỹ lại tiếp tục tuyên bố áp đặt các mức thuế nhập khẩu mới đối với hơn 1 tỉ USD mặt hàng thép xây dựng từ Trung Quốc và Mexico. Washington cho rằng các nhà sản xuất Trung Quốc đã bán hạ giá sản phẩm trên thị trường Mỹ bất chấp phía Trung Quốc lên tiếng phản đối. Động thái này là bước đi tiếp theo của Mỹ nhằm thực hiện ý định của Tổng thống Mỹ Donald Trump sau vụ Mỹ đã áp thuế gần 1 tỉ USD đối với nhôm hợp kim nhập khẩu từ Trung Quốc hồi tháng 6.

Cùng ngày, ông Trump cho biết, Washington không muốn thảo luận với Trung Quốc về Tập đoàn công nghệ Huawei trong bối cảnh lãnh đạo hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang nỗ lực chấm dứt cuộc chiến thương mại đang leo thang. Ông Trump khẳng định: “Chúng tôi sẽ xem điều gì xảy ra liên quan đến Trung Quốc, nhưng Huawei không phải là điều kiện mà chúng tôi muốn thảo luận và muốn nói đến ngay bây giờ”. Tổng thống Trump cũng nhấn mạnh, Huawei là một mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và là mối quan ngại lớn của quân đội cũng như cơ quan tình báo.

Nhà lãnh đạo Mỹ khẳng định, một thỏa thuận sẽ khó đạt được hơn nhiều nếu hai nước không giải quyết được căng thẳng thương mại khi ông tái đắc cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020.

Trong một động thái liên quan, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết nước này đã khiếu nại Mỹ lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) về việc Mỹ áp thuế nhập khẩu đối với hàng hóa của Trung Quốc. Bắc Kinh cho rằng, áp thuế mới nhất của Mỹ đã vi phạm sự đồng thuận đạt được giữa các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Mỹ tại cuộc gặp thượng đỉnh ở thành phố Osaka (Nhật Bản). Tuyên bố nhấn mạnh Trung Quốc sẽ kiên quyết bảo vệ các quyền hợp pháp của mình theo các quy định của WTO.

Động thái trên được đưa ra một ngày sau khi Mỹ áp thuế bổ sung đối với hàng hóa của Trung Quốc chính thức có hiệu lực. Theo đó, kể từ ngày 1-9, Mỹ bắt đầu áp thuế 15% đối với các mặt hàng nhập khẩu của Trung Quốc, với tổng trị giá 125 tỉ USD, gồm loa thông minh, tai nghe hồng ngoại bluetooth và nhiều loại giày dép.

Về phía Trung Quốc, họ cũng bắt đầu áp các mức thuế bổ sung 5% và 10% đối với 1.717 mặt hàng của Mỹ. Ngoài ra, Trung Quốc cũng áp thuế 5% đối với dầu thô của Mỹ. Đây là lần đầu tiên mặt hàng dầu của Mỹ trở thành mục tiêu bị áp thuế kể từ khi hai nền kinh tế lớn nhất thế giới bắt đầu cuộc tranh cãi thương mại hơn một năm trước đây.

Theo quy định, Mỹ có 60 ngày để giải quyết tranh chấp mới nhất từ vụ kiện. Sau đó, Trung Quốc có thể yêu cầu WTO xét xử, tuy nhiên quá trình có thể sẽ mất vài năm. Nếu Mỹ bị kết luận vi phạm các quy tắc, Trung Quốc có thể giành được sự chấp thuận của WTO để thực hiện các biện pháp trừng phạt thương mại. Đây là lần thứ 3 Trung Quốc nộp đơn kiện lên WTO để tổ chức này xem xét các giới hạn mức thuế mà mỗi nước có thể áp dụng. Điều khiến Trung Quốc bị chỉ trích là dù kiện Mỹ, nhưng chính Bắc Kinh cũng đáp trả Washington bằng cách tăng thuế đối với hàng hóa Mỹ mà không cần sự chấp thuận của WTO.

Như vậy trong suốt hai năm qua kể từ khi thương chiến Mỹ - Trung nổ ra, Washington đã hối thúc Trung Quốc từ bỏ các hành vi thương mại mà Mỹ cho là không công bằng, cũng như thay đổi những chính sách về bảo vệ sở hữu trí tuệ, việc ép buộc chuyển giao công nghệ, trợ cấp công nghiệp và tiếp cận thị trường. Đặc biệt kể từ tháng 7-2018 đến nay, hai nước liên tiếp bổ sung các mức thuế áp với hàng hóa trị giá trăm tỉ USD của nhau. Tranh cãi thương mại leo thang giữa hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới gây lo ngại làm tổn hại tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Giới phân tích cho rằng, vấn đề giữa Mỹ và Trung Quốc hiện nay là thiếu niềm tin chiến lược. Nếu điểm mấu chốt này không được giải quyết, thì 2 bên sẽ khó có thể đi đến một thỏa thuận thương mại. Mặt khác, từ thực tế thương chiến Mỹ - Trung thời gian qua cho thấy, mặc dù cả hai phía đều bị thiệt hại nhưng phần nặng nề hơn vẫn thuộc về Bắc Kinh. Cho nên Trung Quốc đang tìm mọi cách để đưa Mỹ quay trở lại bàn đàm phán trong sự lúng túng, chưa có giải pháp thỏa đáng.

HN tổng hợp