Bất ổn ở chính trường nước Anh

Việc từ chức của Thủ tướng Liz Truss càng làm gia tăng tình trạng bất ổn của chính trường nước Anh kể từ sau BREXIT (Anh rời khỏi Liên minh châu Âu).

Người kế nhiệm bà Truss cần phải có các chính sách tập trung vào ổn định kinh tế. Ảnh: Reuters

Việc bà Truss từ chức cũng khiến vị trí lãnh đạo nước này rơi vào thế bấp bênh trong bối cảnh Anh đối mặt với cuộc khủng hoảng giá sinh hoạt và suy thoái kinh tế.

Đảng Bảo thủ cầm quyền sẽ gấp rút bầu lãnh đạo mới để tìm ra ứng viên thay thế bà Truss, người có thời gian giữ chức thủ tướng ngắn nhất trong lịch sử Anh chỉ với 45 ngày. Bà Truss cho biết, bà sẽ tiếp tục tại vị cho đến khi chọn được người thay thế. Người kế vị bà Truss sẽ trở thành thủ tướng thứ 3 của Anh trong năm nay.

Các ứng cử viên tiềm năng thay thế bà bao gồm cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak, người thua bà Truss trong cuộc đua vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ vừa qua, Chủ tịch Hạ viện Penny Mordaunt, Bộ trưởng Quốc phòng Ben Wallace và ông Boris Johnson, cựu thủ tướng từ chức hồi tháng 7.

Các ứng viên thủ tướng cần có ít nhất chữ ký ủng hộ của 100 nghị sĩ trong số 357 nhà lập pháp đảng Bảo thủ, như vậy chỉ có tối đa 3 ứng viên tranh cử. Trong trường hợp có 3 ứng viên, các nghị sĩ Bảo thủ sẽ bỏ phiếu để chọn ra hai người có kết quả cao nhất vào ngày 24-10. Tiếp đến, 172.000 nghị sĩ Bảo thủ sau đó sẽ bỏ phiếu trực tuyến và danh tính tân thủ tướng dự kiến được thông báo vào ngày 28-10.

Hôm 20-10 cho biết ông Boris Johnson kêu gọi các nghị sĩ ủng hộ mình trở lại ghế thủ tướng với lời hứa dẫn dắt đảng Bảo thủ tới chiến thắng trong tổng tuyển cử. Tuy nhiên, đến ngày 23-10, ông tuyên bố sẽ không tham gia tranh cử vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ, đồng nghĩa với việc từ bỏ tư cách ứng viên thủ tướng Anh.

Theo AP, việc ông Boris Johnson rút lui đã giúp cựu Bộ trưởng Tài chính Rishi Sunak trở thành ứng viên thủ tướng Anh tiềm năng nhất.

AP cho biết nếu cả 2 ứng viên Rishi Sunak và Penny Mordaunt đều tham gia cuộc bỏ phiếu ngày 24-10, khi đó 357 nghị sĩ Bảo thủ sẽ chọn ra ứng viên ưu tiên. Sau đó, họ bước vào cuộc bỏ phiếu vòng hai, trong đó 172.000 đảng viên Bảo thủ trên khắp cả nước sẽ tiến hành bỏ phiếu. Trường hợp ứng viên Penny Mordaunt không đạt được con số 100 nghị sĩ đề cử từ vòng một, chức thủ tướng Anh gần như chắc chắn thuộc về ông Rishi Sunak.

Ông Rishi Sunak, 42 tuổi, thua bà Liz Truss trong cuộc đua giành quyền lãnh đạo đảng Bảo thủ mùa Hè này. Ngày 23-10, ông xác nhận sẽ tái tranh cử trong cuộc đua mới nhất.

“Sẽ có sự liêm chính, tính chuyên nghiệp và trách nhiệm giải trình ở mọi cấp chính quyền mà tôi lãnh đạo. Tôi sẽ làm việc không ngừng nghỉ để hoàn thành công việc”, ông Sunak Rishi cam kết.

Bà Bronwyn Maddox, Giám đốc tổ chức tư vấn về các vấn đề quốc tế Chatham House (Anh), nhận định: “Vị thế của Anh trên thế giới chắc chắn đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi diễn biến mới này và việc thay thủ tướng liên tục”.

Người kế nhiệm bà Truss cần phải có các chính sách tập trung vào ổn định kinh tế nhưng cũng phải bao gồm một giải pháp về mối quan hệ với châu Âu cũng như giải quyết những bất ổn là hậu quả nặng nề của BREXIT.

Ông Paul Dales, tại Công ty nghiên cứu Capital Economics (Anh), cho rằng: “Nhìn chung, việc bà Truss từ chức là một bước cần thiết để chính phủ Anh tiến xa hơn trên con đường khôi phục sự tín nhiệm trong mắt thị trường tài chính. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều điều phải làm và tân thủ tướng có nhiệm vụ lớn là định hướng nền kinh tế vượt qua cuộc khủng hoảng giá sinh hoạt, khủng hoảng chi phí vay thế chấp mua nhà và cuộc khủng hoảng tín nhiệm. Rõ ràng tình hình đang tiến triển rất nhanh”.

Với việc các cuộc thăm dò mới đây cho thấy sự ủng hộ dành cho đảng Bảo thủ giảm mạnh, vòng xoáy hỗn loạn trong chính trường Anh được dự báo sẽ còn kéo dài thời gian tới.

NGUYỄN TẤN tổng hợp