Những ngôi nhà hang động 10.000 năm tuổi ở Iran

Những ngôi nhà dưới lòng đất là nơi trú ẩn cho người dân trong suốt mùa đông khắc nghiệt ở làng Maymand.

Nhà trong hang là cách người dân làng Maymand tránh cái lạnh mùa đông. Nguồn: GETTY IMAGES

Ngôi làng cổ Maymand, cách thủ đô Tehran của Iran khoảng 900km về phía nam. Ở đây còn tồn tại kiểu nhà trong hang, được xây ngầm dưới lòng đất. Các dấu tích xây dựng, chạm khắc cho thấy chúng có niên đại lên đến 10.000 năm. Maymand được biết đến là một trong những ngôi làng cổ nhất ở Iran, đã có cư dân sinh sống liên tục hơn 2.000 năm, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 2015.

Những ngôi nhà hang nằm trong một vùng thung lũng khô cằn, mùa hè cực kỳ nóng còn mùa đông thì lạnh cắt da cắt thịt. Để thích nghi với sự khắc nghiệt của thời tiết, người dân Maymand đã đổi nơi ở theo mùa. Vào mùa hè và đầu mùa thu họ sống trong nhà mái lợp cỏ để tránh nóng. Khi nhiệt độ giảm và có gió lạnh xuất hiện họ lại chuyển đến sống trong hang dưới đất. Ước tính có khoảng 400 nhà hang động được xây dựng cách đây hơn 10.000 năm, hiện còn 90 căn nguyên vẹn được sử dụng. Những căn nhà hang có thể có đến 7 phòng, mỗi phòng cao 2m và có diện tích khoảng 20m2.

Người dân còn thay đổi nhà hang động cho phù hợp với lối sống hiện đại: họ có điện, dùng tủ lạnh, tivi, các vật dụng nội thất cơ bản, thảm trải sàn. Tuy nhiên, trong nhà không có hệ thống ống dẫn nước và các ô thông gió còn khá ít. Những vết bồ hóng bám đầy trên tường đá trong nhà hang là do người dân đun nấu hoặc đốt lửa sưởi ấm trong thời gian dài. Đa số dân làng làm nghề chăn gia súc trên đồng cỏ, chúng cũng được di chuyển đến các hang động riêng để trú đông.

Ngày càng ít dân làng di chuyển đến hang động trong mùa đông bởi họ chọn đi đến các thị trấn lân cận và trở lại nơi ở vào mùa hè. Chỉ có khoảng 150 người ở lại làng suốt năm. Dân số của làng giảm xuống khiến lối sống trong hang độc đáo của Maymand có nguy cơ biến mất. Từ năm 2001, tổ chức Di sản văn hóa, Thủ công mỹ nghệ và Du lịch của Iran đã có nhiều hoạt động nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị văn hóa của Maymand. Dân làng có nhiều hoạt động đón khách tham quan, chuẩn bị hang động dành riêng cho du khách muốn trải nghiệm lối sống đã tồn tại hàng thiên niên kỷ này.

THIÊN NGỌC (theo BBC)