Hiệu quả hòa giải tại tòa

Sáu tháng đầu năm, tòa án nhân dân hai cấp thụ lý hòa giải 1.781 vụ việc, trong đó có 1.166 trường hợp hòa giải, đối thoại thành.

Một vụ việc được hòa giải thành tại TAND huyện Châu Thành A.

Nhân văn

Hiệu quả và tác động của hòa giải thành tại tòa có thể rất khó đo đếm nhưng tính nhân văn thì khá rõ…

Anh T. và chị H. (ở huyện Châu Thành) kết hôn có đăng ký tại UBND xã, có một con chung sinh năm 2016. Đến năm 2019, do phát sinh mâu thuẫn trong cuộc sống vợ chồng về chăm sóc con và chi tiêu, anh chị quyết định nộp đơn ly hôn. Trước khi tòa án giải quyết theo trình tự tố tụng, vụ việc được tiến hành hòa giải giữa các bên.

 Trong những buổi làm việc, thẩm phán thụ lý phiên tòa đã phân tích lợi ích của việc vợ chồng chung sống với nhau, sự hàn gắn mâu thuẫn của cha mẹ sẽ tác động rất nhiều đến tâm lý của con trẻ. Đồng thời trò chuyện về cách khắc phục những mâu thuẫn trong cuộc sống vợ chồng. Sau những buổi hòa giải, anh T. và chị H. rút đơn ly hôn, trở về bên nhau tiếp tục tạo dựng gia đình hạnh phúc.

Hay trường hợp cha mẹ ông T. (cũng ở huyện Châu Thành A) có 5 người con. Do mẹ ông T. qua đời không để lại di chúc nên di sản thừa kế của bà được chia đều cho chồng và các con. Sau đó, cha ông T. cùng 4 người anh chị em khác của ông thống nhất tặng phần di sản thừa kế cho em của ông T. là ông H.

Không hài lòng về điều này, ông T. không hợp tác làm thủ tục kê khai di sản thừa kế khiến mâu thuẫn giữa hai anh em kéo dài từ năm 2009 đến nay.

Sự việc kéo dài quá lâu, ông H. nộp đơn lên tòa án nhờ giải quyết. Sau khi tiếp nhận đơn của người dân, Tòa án nhân dân (TAND) huyện Châu Thành A tổ chức hòa giải, lắng nghe tâm tư của từng bên, nói chuyện riêng với mỗi người để phân tích các yếu tố pháp lý trong vụ việc là sẽ được lợi ích gì nếu hòa giải thành so với việc tòa án thụ lý, giải quyết theo quy định của pháp luật.

Giữa tháng 3-2019, vụ việc được hòa giải thành khi ông T. và ông H. tìm được tiếng nói chung, tình cảm gia đình được hàn gắn.

Ưu tiên hòa giải

Đó là 2 trong số hàng ngàn vụ việc được hòa giải thành tại TAND hai cấp trên địa bàn tỉnh thời gian qua. Theo TAND tỉnh, 6 tháng đầu năm 2019, tòa án hai cấp đã thụ lý hòa giải 1.781 vụ việc, trong đó có 1.166 trường hợp hòa giải, đối thoại thành; gần 80% là các vụ tranh chấp về hôn nhân và gia đình, tranh chấp đất đai, tranh chấp về tài sản, hơn 20% là các vụ án tranh chấp dân sự, vụ án kinh doanh, thương mại, tranh chấp lao động, hành chính.

Theo ông Trương Đình Nghệ, Chánh án TAND tỉnh, trong tổng số vụ án TAND tỉnh tiếp nhận, thụ lý, án dân sự chiếm hơn 70%; phần lớn các vụ việc đều có tính chất phức tạp, kéo dài nhiều năm, mâu thuẫn đã lên tới đỉnh điểm, gây không ít áp lực giải quyết đối với ngành. “Quan điểm của chúng tôi là vẫn phải ưu tiên tập trung hòa giải thành để đảm bảo quyền lợi cho người dân”, ông Nghệ chia sẻ.

Thực tế quá trình thực hiện công tác hòa giải, đối thoại trong giải quyết tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại TAND cho thấy, việc hòa giải, đối thoại là phương thức hữu hiệu để giải quyết dứt điểm, bền vững tranh chấp trong đời sống xã hội.

Bà Mạc Thị Chiên, Chánh án TAND huyện Châu Thành A, cho biết: Trong số những tranh chấp được hòa giải tại đơn vị, có nhiều vụ phức tạp, chính quyền địa phương không giải quyết được, nội bộ gia đình mâu thuẫn, mất đoàn kết; thế nhưng sau khi đến tòa được phân tích, hòa giải, các bên đã bớt căng thẳng, chủ động thỏa thuận với nhau.

“Với mỗi thẩm phán, khi thấy niềm vui của các bên đương sự sau khi hòa giải thành thì đó cũng chính là niềm vui và là thành công của chúng tôi”, bà Chiên chia sẻ.

Bên cạnh những mặt đạt được, công tác hòa giải tại tòa hiện vẫn tồn tại một số hạn chế nhất định, đơn cử như văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến án dân sự còn chồng chéo, nhất là trong lĩnh vực đất đai. Công tác phối hợp giữa tòa án với địa phương, cơ quan chức năng trong quá trình thu thập thông tin, chứng cứ đôi lúc chưa kịp thời, chặt chẽ. Cùng với đó là việc tổ chức các phiên hòa giải, đối thoại gặp nhiều khó khăn do đương sự không hợp tác hoặc cố ý không đến.

Thời gian tới, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động hòa giải các vụ, việc dân sự, theo lãnh đạo TAND tỉnh, cùng với việc khắc phục những tồn tại, hạn chế, ngành sẽ tham mưu với cấp ủy, chính quyền tăng cường công tác tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức pháp luật; chú trọng nâng cao kỹ năng hòa giải của đội ngũ thẩm phán, thư ký và mở rộng xây dựng các mô hình hòa giải, đối thoại để công tác hòa giải tại tòa đạt hiệu quả cao hơn. 

Bài, ảnh: Đ.BẢO