Mỹ châm ngòi cho chiến tranh giữa Palestine và Israel ?

Những cuộc biểu tình lớn chưa từng có của người dân Palestine liên tiếp diễn ra gần đây nhằm phản đối việc Mỹ chuyển Đại sứ quán tại Israel tới Jerusalem cũng như sự bao vây và phong tỏa của Tel Aviv ở Gaza đã khơi ngòi cho chiến tranh trong tương lai gần.

Chuyển người biểu tình Palestine bị thương sau các cuộc đụng độ với binh sĩ Israel tại khu vực biên giới Dải Gaza với Israel ngày 14-5. Nguồn: AFP/TTXVN

Đúng dự như đoán, sau khi Mỹ chính thức khai trương Đại sứ quán mới ở Jerusalem, Israel thì các cuộc biểu tình quy mô lớn của người dân Palestine liên tục diễn ra nhằm phản đối Mỹ. Theo đó, ít nhất 52 người thiệt mạng, trong đó có 7 trẻ em và khoảng 2.400 người bị thương trong một trận đụng độ giữa quân đội Israel và người biểu tình Palestine gần hàng rào giữa Dải Gaza và Israel. Như vậy kể từ khi diễn ra cuộc biểu tình phản đối Mỹ và Israel, đòi quyền của người Palestine ở Gaza hồi cuối tháng 3 tới nay đã có 101 người Palestine thiệt mạng. Đáng chú ý, các cuộc biểu tình vẫn tiếp diễn với quy mô và mức độ ngày càng ác liệt tại các vùng lãnh thổ Palestine để phản đối Mỹ, Israel và lên án vụ thảm sát dân thường của lực lượng quân đội Israel.

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas nhấn mạnh rằng nhân dân Palestine sẽ không dừng cuộc đấu tranh của họ và sẽ tiếp tục làm như vậy cho đến khi thành lập một nhà nước Palestine độc lập với thủ đô là Jerusalem. Ông nhắc lại rằng việc Mỹ đã chuyển Đại sứ quán đến Jerusalem đã tự loại khỏi vai trò trung gian trong tiến trình hòa bình ở Trung Đông. Tổng thống Abbas kêu gọi thế giới Ả Rập và những người bạn trên thế giới ủng hộ nhân dân Palestine chống lại các vụ thảm sát.

Cùng quan điểm trên, Tổng Thư ký Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO), ông Saeb Erekat cho biết, việc Mỹ mở Đại sứ quán tại Jerusalem là bất hợp pháp, chôn vùi các tiến trình hòa bình và sự lựa chọn của một giải pháp hai nhà nước, đồng thời đẩy các dân tộc ở khu vực vào bạo lực, hỗn loạn và đổ máu. PLO cũng kêu gọi “một cuộc biểu tình lớn” trên khắp các vùng lãnh thổ Palestine để phản đối Mỹ.

Trong khi đó, Phong trào Hamas và các lực lượng vũ trang ở Gaza vẫn kiên quyết bảo vệ quan điểm, Jerusalem là mảnh đất thiêng liêng và việc Đại sứ quán Mỹ đặt tại Jerusalem cùng sự công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel là một cuộc tấn công vào các quyền của nhân dân Palestine.

Tổng Thư ký Liên đoàn các quốc gia Ả Rập Ahmed Aboul Gheit cũng lên án và cho rằng hành động của Mỹ là việc làm đáng xấu hổ khi chiếm Jerusalem, vi phạm nghiêm trọng luật quốc tế và các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Ông Aboul Gheit kêu gọi tất cả các nước tuân theo các nguyên tắc và không cúi đầu trước áp lực hay cám dỗ mà làm tổn hại đến quyền lợi của nhân dân Palestine cũng như đánh mất cơ hội giải quyết cuộc xung đột Israel - Palestine.

Nhiều tổ chức và quốc gia trên thế giới cũng tỏ thái độ bất đồng với Mỹ khi dời trụ sở Đại sứ quán về Jerusalem cùng sự công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel. Phó Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Bekir Bozdag cho rằng tình trạng bạo lực bùng nổ xuất phát từ quyết định “không công bằng và coi thường luật pháp” của Washington khi chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv về Jerusalem. Ông Bekir Bozdag cũng tuyên bố Mỹ phải chịu trách nhiệm cùng với Israel về tình trạng bạo lực tại khu vực này.

Trong một động thái liên quan, Ai Cập đã kịch liệt lên án việc lực lượng Israel tấn công dân thường Palestine tại Dải Gaza. Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại Federica Mogherini cũng lên tiếng kêu gọi các bên liên quan kiềm chế tối đa nhằm tránh có thêm thương vong. Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cũng lên tiếng phản đối việc Mỹ dời Đại sứ quán đến Jerusalem, kêu gọi Israel và Palestine hành động có trách nhiệm để tránh làm gia tăng căng thẳng.

Biện minh cho hành vi vũ lực của quân đội, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cho rằng: “Mỗi quốc gia đều có nghĩa vụ bảo vệ biên giới của mình. Tổ chức khủng bố Hamas từng công bố ý định tiêu diệt Israel và đã đưa hàng nghìn người vượt qua hàng rào biên giới để đạt được mục đích này. Chúng tôi sẽ tiếp tục hành động một cách kiên quyết nhằm bảo vệ chủ quyền cũng như người dân của mình”.

Về phía Mỹ, Nhà Trắng cho rằng Phong trào Hồi giáo Hamas tại Palestine phải chịu trách nhiệm cho tình hình bạo lực bùng phát tại Dải Gaza khiến hàng chục người thiệt mạng trong bối cảnh Mỹ khai trương Đại sứ quán tại Jerusalem.

Về sâu xa, mâu thuẫn giữa Israel và Palestine đã kéo dài khá lâu nhưng chưa có hồi kết nên việc chuyển Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem của chính quyền Tổng thống Donald Trump đã “thêm dầu vào lửa” thổi bùng thêm căng thẳng. Đây là tác nhân dẫn đến nguy cơ xảy ra cuộc chiến tranh giữa các quốc gia liên quan ở Trung Đông trong tương lai gần.

HN tổng hợp